Start
Redactie
Mijmeringen
Over de Beemster Bengel
Nieuwsarchief
Gastenboek
 
Helene - Afscheid van een geliefde vriendin

Op 10 juni 2006 overleed mijn vriendin Helene Hubelmeijer. Ze woonde de laatste jaren van haar leven in Middelwijck, waar ze haar intrek had genomen sinds zich bij haar een ongeneeslijke ziekte openbaarde. Maar in de jaren tussen 1980 en 1990 was ze ook al Beemsterlinge. Ze woonde toen in het huis aan de Rijperweg bij 't Landje, waar nu kapper Henk zijn bedrijf uitoefent. Voor zij zich in Middenbeemster vestigde was in het pand het textielzaakje van de familie Jansen gevestigd.

Helene Mathejat werd geboren in Essen in 1931. Als jong meisje heeft ze de oorlog aan den lijve meegemaakt. Ze werd ondergebracht in een boerengezin in de buurt van Berchtesgaden en moest daar volgens haar zeggen heel hard aanpakken voor de kost.

Toen ze veertien was en de oorlog afgelopen keerde ze terug naar huis: lopend! Het moet in die roerige tijd na de oorlog voor zo'n jong meisje heel moeilijk zijn geweest om een dergelijke afstand af te leggen, maar ze heeft nooit over haar ervaringen tijdens die barre tocht willen vertellen. Hier openbaarde zich al haar sterke wil om iets te bereiken en: liefst nog dezelfde dag.

Opera
Voor de dochter van een chauffeur, die de oorlog ingezonden werd en nooit meer thuiskwam, waren in het Duitsland van toen weinig mogelijkheden om zich te ontplooien. Maar Helene had een ideaal: ze wilde zingen. Ze wilde iets moois maken van haar wereld en toekomst. Dat viel echter in haar moederland toen niet te verwezenlijken. Daarom trok ze maar weer de stoute schoenen aan en verhuisde naar Amsterdam, waar wel mogelijkheden waren om een zangstudie te beginnen. Helene moest al weer hard werken om die te kunnen bekostigen, maar het gelukte haar om een goede zangpedagoge te vinden, die haar onder de hoede nam. Ze had een prachtige stem en alle inspanningen leken uiteindelijk naar het gestelde doel te leiden: de opera en operette. Inmiddels had ze haar Nederlandse echtgenoot leren kennen en was moeder geworden. Haar hoop om ooit nog eens solistisch in een opera te kunnen zingen vervloog, toen ze met haar baby op de arm van een hoge trap viel, waarna een langdurige periode van herstel volgde. Ze zag dit als een waarschuwing om niet verder te willen en besloot te solliciteren bij het koor van de Nederlandse Opera. Uiteindelijk bleek het toch de goede keus, want als koorlid had ze een vaste aanstelling en die duurde tot ongeveer 1985.

Galerie Helene
Dat was ook ongeveer de periode dat ik haar leerde kennen. We zaten beiden in dezelfde klas van de Dagschool voor Volwassenen in Purmerend. Ze was inmiddels weduwe. We raakten bevriend en zo nodigde mij vaak uit om met haar mee te gaan naar de voorpremiëre van een opera, waarin ze zong.
Het was bijzonder om tot de vriendenkring van deze vrouw te behoren. Hartstochtelijk was ze en vooral impulsief. Als ze wat nieuws bedacht had, moest dat ook meteen gebeuren. Zo was ik een keer op zondag bij haar op bezoek en zaten we wat te babbelen over kunst. Toen opperde ze, dat haar woonkamer vroeger een winkel was geweest en dat ze dat zo weer terug kon draaien. Een galerie leek haar wel wat. Ze had het al helemaal in haar hoofd. Haar inmiddels kennende, waarschuwde ik haar om dat vooral toch goed te overdenken, maar de volgende ochtend stond ze al op de stoep bij de timmerman aan de overkant van de Rijperweg. Diezelfde week nog verhuisde al het meubilair naar de andere kant van het huis, waar nu de herenkapsalon is; er werd getimmerd en gezaagd en inmiddels had Helene ook al een kunstenaar op het oog: Bob Ernsting, die wel oren had naar een expositie in Middenbeemster. Galerie Helene werd geopend door Gerrit Köhne.

Tempel van de Kunst
Maar Helene wilde meer met haar Galerie: ze wilde die tot een Tempel van de Kunst maken en ze organiseerde er zang- en muziekavonden of een lezing over muziek.. Vaak nodigde ze gasten, kennissen van de opera uit, maar ook zong ze vaak zelf prachtige liederen, zoals 'Die Winterreise' van Schubert. En ze had nog meer ambities... ze wilde de Matthaüs Passion in vestzakformaat in haar galerie opvoeren. Ze richtte daarvoor zelfs een klein jongenskoor op en enkele muziekvrienden van de opera namen de solistische partijen voor hun rekening.

Vakantiereisjes
Al woonde Helene al sinds ongeveer 1950 in Nederland, ze bleef in haar hart toch naar haar geboorteland verlangen. Na onze kennismaking vroeg ze al snel of ik er iets voor voelde om met haar op vakantie te gaan; alleen is ook maar alleen, uiteraard! De eerste reis was naar Zuid Duitsland, in de buurt van Berchtesgaden, waar ze eertijds als jong meisje geïnterneerd was. Na die vakantie waren het onder meer Winterberg en Elckeringhausen. Ze kon het zelfs niet laten om in een Duitsland ergens een appartement voor langere tijd te huren en me dan uit te nodigen om naar haar toe te komen. Hele gezellige vakanties waren dat, waarin we lange wandelingen maakten, zwommen en menig diepgaand gesprek voerden.

Verhuizingen
Ergens op één en dezelfde plek een lang en gelukkig leven leiden, was er bij Helene echter niet bij. Ze was altijd op zoek naar iets anders. In de ruim twintig jaar, die ik met haar omging is ze zeker tien keer verhuisd, zowel in Nederland als in Duitsland. Zelfs in Middelwijck heeft ze het nog beleefd, dat ze ging verkassen naar een nieuwe flat. Dat dit uiteindelijk haar laatste zelfstandige woning zou zijn, was ze zich bewust.
Haar laatste Duitse appartement zegde ze in het najaar van 2005 op. Daarna nam de ziekte in alle hevigheid toe en ging het zienderogen achteruit. Eind april werd ze opgenomen in het Verpleeghuis De Gorter in Zaandam. Haar lijden is smartelijk geweest. Ze kon niet meer eten en niet meer praten. Maar haar geest bleef helder en het duurde niet lang of al het verplegend personeel ging even bij haar langs om in het grote album te kijken, waarin foto's van al haar rollen in opera's zaten en er klonk in haar kamer operamuziek via de DVD-speler die ze van huis had laten meenemen.
Het was hartverscheurend om deze aftakeling te zien. Uiteindelijk kwam de dood als een verlossing. In de kerk van Westbeemster is haar uitvaartdienst gehouden en op het Kerkhof van Middenbeemster werd ze op 15 juni ter ruste gelegd. Dat wilde ze zo: niet in Duitsland, maar in de buurt van haar dochter, die haar zo af en toe op de begraafplaat zou kunnen komen bezoeken.

Brunhilde
Bij haar leven in haar huiskamer en tijdens de uitvaart bij de kist stond een foto, waar ze heel erg aan gehecht was. Een vakantiekiekje, dat ik tijdens onze eerste gezamenlijke vakantie in Berchtesgaden van haar maakte. Het was toen een heerlijke verstilde ochtend aan de beek: alleen het ruisen van het water en de zang van vogels was er te horen. Ze zag het helemaal voor zich: "Zo wil ik op de foto en dan ben ik net Brunhilde uit Die Walküre van Wagner", zei ze. Die rol heeft ze namelijk eens gezongen bij de Nederlandse Opera.

Lieve Helene, rust zacht!. Je was een geweldige vriendin en een bijzondere vrouw. Je laat een lege plek na in mijn leven, maar zorgde ook voor prachtige herinneringen. Ik wens jouw dochter Marleen, die je enorm zal missen, veel sterkte toe in de komende periode.